Τελευταία ενημέρωση 23 Ιουλίου, 2024 στις 02:31 μμ
Το πεδίο εφαρμογής των άρθρων 25 και 26 του Ν. 5053/2023 (1)
Η γραμματική ερμηνεία και οι διαφορετικές «ενδείξεις» από τις αναφορές στον από 19.6.2024 Τεχνικό Οδηγό που εξέδωσε το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, τη φρασεολογία του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ και την από 21.6.2024 Ανακοίνωση του Υπουργείου Εργασίας.
Σημείωμα του Δελτίου Εργατικής Νομοθεσίας
Η διάταξη του άρθρου 25 του Ν. 5053/2023 κάνει λόγο για «περιπτώσεις επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων συνεχούς λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία». Από το γράμμα της συγκεκριμένης διάταξης φαίνεται πως στο πεδίο εφαρμογής της εντάσσονται εταιρείες που λειτουργούν πράγματι όλο το 24ωρο επί επτά ημέρες την εβδομάδα (24/7), πράγμα που επιβεβαιώνεται και από τον από 19.6.2024 Τεχνικό Οδηγό που εξέδωσε το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, όπου αναφέρεται πως η δήλωση απασχόλησης την 6η ημέρα «αφορά τις περιπτώσεις ΜΟΝΟ επιχειρήσεων που λειτουργούν 24/7 (συνεχούς λειτουργίας)…». Περαιτέρω, αφού στη διάταξη δεν γίνεται κάποια σχετική διάκριση, τέτοιου είδους επιχειρήσεις θα μπορούσαν να είναι τόσο κάποιες που είναι «εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας» και πράγματι λειτουργούν συνεχώς, όσο και κάποιες που «δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας», αλλά λειτουργούν πράγματι συνεχώς (δηλαδή 24/7), αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προβλέπονται στο άρθρο 40§§1,2 του Ν. 1892/1990.
Βάσει της γραμματικής ερμηνείας της διάταξης του άρθρου 25, εάν μια επιχείρηση είναι μεν «εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας», αλλά δεν λειτουργεί πράγματι συνεχώς (δηλαδή 24/7), φαίνεται πως δεν εντάσσεται στο πεδίο εφαρμογής του συγκεκριμένου άρθρου.
Μολονότι στο άρθρο 25 του νόμου, στην ΥΑ 113169/2023 και στον από 19.6.2024 Τεχνικό Οδηγό γίνεται λόγος για επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις «συνεχούς λειτουργίας», στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, στο σχετικό πεδίο που πρέπει να συμπληρωθεί υποχρεωτικώς από τους εργοδότες για τη δήλωση απασχόλησης την 6η ημέρα, η επιλογή «Ναι» ή «Όχι» αφορά το εάν «η επιχείρηση είναι εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας». Όμως, εάν η συγκεκριμένη αναφορά στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ δεν είναι τυχαία, αλλά έχει αναγραφεί σκοπίμως, προφανώς, κατά το Υπουργείο Εργασίας, το πεδίο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 25 περιορίζεται μόνον σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που είναι «εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας» και πράγματι λειτουργούν συνεχώς (δηλαδή 24/7). Η συγκεκριμένη οπτική του Υπουργείου επιβεβαιώνεται και από την από 21.6.2024 ανακοίνωση που αναρτήθηκε στον ιστότοπό του, όπου αναφέρεται επί λέξει πως «Η δυνατότητα εξαήμερης εργασίας αφορά αποκλειστικά επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας από τη φύση τους, που λειτουργούν όλες τις ημέρες της εβδομάδας επί 24ωρου βάσεως με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών και εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας για τους εργαζομένους τους».
Η διάταξη του άρθρου 26 του Ν. 5053/2023 κάνει λόγο για «περιπτώσεις επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, και στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κατά τις οποίες η επιχείρηση παρουσιάζει απρόβλεπτα ιδιαίτερα αυξημένο φόρτο εργασίας».
Ενώ το γράμμα της διάταξης του άρθρου 25 φαίνεται πως αναφέρεται σε μια πραγματική κατάσταση, δηλαδή στην συνεχή λειτουργία (24/7) επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων, το γράμμα της διάταξης του άρθρου 26 φαίνεται πως αναφέρεται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που «είναι δυνατόν» να λειτουργούν με συγκεκριμένο τρόπο (δηλαδή να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών). Συνεπώς, κατά τη διατύπωση του άρθρου 26, στο πεδίο εφαρμογής του θα μπορούσαν να ενταχθούν επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας και οι οποίες, είτε πράγματι λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, είτε δεν λειτουργούν πράγματι με τον τρόπο αυτόν, αλλά θα ήταν δυνατό να λειτουργήσουν.
Βάσει της γραμματικής ερμηνείας της διάταξης του άρθρου 26, επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία δεν είναι δυνατό να λειτουργούν επί 24ώρου βάσεως, διότι προβλέπεται γι’ αυτές συγκεκριμένο ωράριο λειτουργίας (π.χ. τράπεζες, εμπορικά καταστήματα), δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της.
Μολονότι στο άρθρο 26 του νόμου, στην ΥΑ 113169/2023 και στην 8η σελίδα του από 19.6.2024 Τεχνικού Οδηγού γίνεται λόγος για επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που «είναι δυνατόν» να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, στις σελίδες 4 και 5 του Τεχνικού Οδηγού και στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, αναφέρεται πως η δήλωση απασχόλησης την 6η ημέρα «αφορά τις περιπτώσεις ΜΟΝΟ επιχειρήσεων που λειτουργούν … 24/6-24/5 (μη συνεχούς λειτουργίας με 24ωρη λειτουργία άρθρο 26 του Ν. 5053/2023)». Όμως, εάν η συγκεκριμένη αναφορά στα ανωτέρω σημεία του Τεχνικού Οδηγού και στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ δεν είναι τυχαία, αλλά έχει αναγραφεί σκοπίμως, προφανώς, κατά το Υπουργείο Εργασίας, το πεδίο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 26 περιορίζεται μόνον σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που «δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας» αλλά πράγματι λειτουργούν συνεχώς (και όχι «είναι δυνατόν» να λειτουργούν συνεχώς) πέντε ή έξι ημέρες την εβδομάδα (δηλαδή 24/5 ή 24/6), από Δευτέρα έως και Σάββατο. Και εν προκειμένω, η συγκεκριμένη οπτική του Υπουργείου επιβεβαιώνεται και από την από 21.6.2024 ανακοίνωση που αναρτήθηκε στον ιστότοπό του, όπου αναφέρεται επί λέξει πως το άρθρο 26 αφορά επιχειρήσεις που «… ήδη λειτουργούν επί 24ωρης βάσης 5 ή 6 ημέρες την εβδομάδα», καθώς και ότι «Η δυνατότητα εξαήμερης εργασίας αφορά αποκλειστικά επιχειρήσεις μη συνεχούς λειτουργίας που λειτουργούν 5 ή 6 ημέρες την εβδομάδα επί 24ωρου βάσεως με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών και εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας για τους εργαζομένους τους».
Πηνιώτης Κωνσταντίνος
Δικηγόρος
(1) Βλ. και αλληλογραφία ΔΕΝ 2024, σελ. 1017.
