Τελευταία ενημέρωση 27 Σεπτεμβρίου, 2023 στις 01:08 μμ
«Επιτρεπτή η λειτουργία των Εμπορικών Καταστημάτων κατά την Κυριακή 16 Ιουλίου 2023»
Σημείωμα του Δελτίου Εργατικής Νομοθεσίας
1. Στο άρθρο 16 παρ. 1 του Ν. 4177/13 (ΔΕΝ 2013 σελ. 1093), όπως έχει διαμορφωθή με το άρθρο 19 του Ν. 5019/2023 (ΔΕΝ 2023 σελ. 414(417), ορίζονται τα εξής:
«1. Επιτρέπεται η λειτουργία των Εμπορικών Καταστημάτων τις εξής Κυριακές:
α) Την πρώτη Κυριακή, κατά την έναρξη κάθε εκπτωτικής περιόδου της παρ. 1 του άρθρου 15. Σε περίπτωση που η πρώτη Κυριακή συμπίπτει με επίσημη αργία, η δυνατότητα παρέχεται την επόμενη Κυριακή (…)».
Στην παρ. 1 του άρθρου 15 του Ν. 4177/13, όπως έχει διαμορφωθή με την κατάργηση των ενδιαμέσων εκπτώσεων, δια του άρθρου 6 του Ν. 4965/2022 (ΔΕΝ 2022 σελ. 1589), ορίζονται τα εξής:
«1. Ως εκπτωτικές περίοδοι, κατά την διάρκεια των οποίων επιτρέπεται η πώληση εμπορευμάτων ή η παροχή υπηρεσιών με μειωμένες τιμές, οριζονται οι εξής:
α) χειμερινές εκπτώσεις, από την δεύτερη Δευτέρα του Ιανουαρίου μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου, και
β) θερινές εκπτώσεις, από την δεύτερη Δευτέρα του Ιουλίου μέχρι το τέλος Αυγούστου».
Στην παρ. 3 του άρθρου 19 Ν. 5019/2023 (τροποπ. άρθρου 16 του Ν. 4177/13) ορίζεται ότι η λειτουργία των καταστημάτων που λειτουργούν σύμφωνα με το παρόν τις Κυριακές επιτρέπεται από τις 11.00 έως τις 20.00.
Στην παρ. 4 του ιδίου άρθρου ορίζεται ότι η απασχόληση των εργαζομένων είναι νόμιμη και αμείβεται σύμφωνα με τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που ορίζουν πρόσθετη αμοιβή για εργασία κατά τις Κυριακές. Στους εργαζομένους που απασχολούνται σε εμπορικά καταστήματα την Κυριακή σύμφωνα με το παρόν και το άρθρο 15α, χορηγείται, επί πλέον, υποχρεωτικά μία (1) ημέρα αναπαύσεως σε άλλη ημέρα της εβδομάδος.
2. Για την τελευταία ανωτέρω διάταξη της παρ. 4, δημιουργούνται ερμηνευτικά προβλήματα.
Συγκεκριμένα:
α) Ορίζεται ότι στους απασχολουμένους επιτρεπτώς κατά την Κυριακή, χωρίς να γίνεται διάκριση ως προς την χρονική διάρκεια της απασχολήσεως, αν δηλαδή η απασχόληση αυτή υπερβαίνη ή όχι τις 5 ώρες, χορηγείται μία ημέρα αναπαύσεως σε άλλη ημέρα της εβδομάδος. Κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 10 του ΒΔ 748/66, ειδικού νομοθετήματος για την Κυριακή και τις ημέρες αργίας, αναπληρωματική για την απασχόληση κατά Κυριακή ημέρα αναπαύσεως χορηγείται υποχρεωτικώς από τον εργοδότη όταν η απασχόληση υπερβαίνη τις 5 ώρες. Κατά την γνώμη μας, και στην περίπτωση των Κυριακών των εκπτώσεων θα εφαρμοσθή ο κανών του ΒΔ 748/66, παρ’ ότι στην διάταξη δεν γίνεται διάκριση. Θεωρούμε ότι δεν υπήρχε σκοπός του νομοθέτη να διαχωρίση την περίπτωση των Εμπορικών Καταστημάτων από τα ισχύοντα κατά την εργατική νομοθεσία, αφού άλλωστε, στην ίδια διάταξη γίνεται παραπομπή (ως προς την αμοιβή) στην εργατική νομοθεσία.
β) Επίσης ορίζεται ότι η ανάπαυση θα χορηγηθή «σε άλλη ημέρα της ίδιας εβδομάδας».
Υπενθυμίζουμε ότι στην αντίστοιχη παρ. 4 του αρχικού άρθρου 16 του Ν. 4177/13, η οποία είχε προστεθή με το άρθρο 25 του Ν. 4208/13 (ΔΕΝ 2013 σελ. 1562) και η οποία αντικατεστάθη ήδη με τον Ν. 5019/23, ωρίζετο ότι στους εργαζομένους που θα απασχοληθούν κατά τις Κυριακές της περιπτώσεως α΄ της παρ. 1, δηλαδή κατά τις Κυριακές των «τακτικών εκπτώσεων» (υπήρχαν και οι ενδιάμεσες εκπτωτικές περίοδοι τότε) δύναται να χορηγηθή η αναπληρωματική ανάπαυση και σε εργάσιμη ημέρα της εβδομάδος που προηγείται των Κυριακών αυτών.
Δεδομένου ότι στο ειδικό για την Κυριακή ΒΔ 748/66 ως «εβδομάδα» θεωρείται εκείνη που αρχίζει την Κυριακή (εν αντιθέσει προς το ΠΔ 88/99 κατά το οποίο εβδομάδα θεωρείται εκείνη που αρχίζει την Δευτέρα), έχει δε καταργηθή η πρόβλεψη περί καθορισμού ημέρας αναπαύσεως κατά την προηγουμένη εβδομάδα, νομίζουμε ότι ως «ίδια εβδομάδα» θεωρείται κατά τον κανόνα, εκείνη που ακολουθεί την Κυριακή, και συνεπώς ότι η αναπληρωματική ανάπαυση πρέπει να χορηγήται κατά μία ημέρα της επομένης της Κυριακής (κατά την οποία υπήρξε απασχόληση) εβδομάδος.
3. Βάσει των ανωτέρω, για την Κυριακή 16 Ιουλίου ισχύουν τα εξής:
– Επιτρέπεται η λειτουργία των Εμπορικών Καταστημάτων από τις 11 π.μ. έως τις 8 μ.μ. και η απασχόληση των μισθωτών, χωρίς να απαιτήται άδεια από την Επιθεώρηση Εργασίας. Απαιτείται βεβαίως η ηλεκτρονική υποβολή συμπληρωματικού Πίνακα ψηφιακής οργάνωσης, πριν από την απασχόληση των μισθωτών, και γνωστοποίηση και της ημέρας αναπληρωματικής αναπαύσεως, εάν η απασχόληση πρόκειται να διαρκέση πέρα των 5 ώρες.
– Για την απασχόληση κατά την Κυριακή οφείλεται προσαύξηση 75%, υπολογιζομένη στο νόμιμο ωρομίσθιο, για όσες ώρες απασχολούνται οι μισθωτοί.
Εάν η απασχόληση υπερβαίνη τις 5 ώρες, οφείλεται υποχρεωτικώς αναπληρωματική ανάπαυση 24 ωρών (ολόκληρη εργάσιμη ημέρα), η οποία πρέπει να χορηγηθή κατά την εβδομάδα που ακολουθεί την Κυριακή 16 Ιουλίου (από 17 έως 22 Ιουλίου).
Εάν χορηγηθή αναπληρωματική ανάπαυση, δεν οφείλεται για την Κυριακή, εκτός από την προσαύξηση 75%, άλλη αμοιβή στους αμειβομένους με μηνιαίο μισθό.
Εαν δεν χορηγηθή αναπληρωματική ανάπαυση, τότε, εκτός από την προσαύξηση, οφείλεται (ως αποζημίωση για την μη χορήγηση της αναπαύσεως) και αμοιβή ίση με τόσα καταβαλλόμενα ωρομίσθια, όσες οι ώρες της απασχολήσεως κατά την Κυριακή (κατά τις διατάξεις περί αδικαιολογήτου πλουτισμού).
Εάν η απασχόληση διαρκή μέχρι 5 ώρες, τότε ο εργοδότης δεν έχει υποχρέωση χορηγήσεως αναπληρωματικής αναπαύσεως, αλλά οφείλει στον μισθωτό τόσα ωρομίσθια όσες ώρες πραγματοποίησε κατά την Κυριακή (βάσει του νόμου, αφού πρόκειται για νόμιμη απασχόληση). Έχει όμως δικαίωμα ο εργαζόμενος, αντί λήψεως αμοιβής, να ζητήση ισόχρονη ανάπαυση κατ’ άλλη εργάσιμη ημέρα της επομένης της 16ης Ιουλίου εβδομάδος.
Αν πρόκειται για μισθωτό που αμείβεται με ημερομίσθιο, οφείλεται κανονικά εκτός από την προσαύξηση, και αμοιβή για την απασχόληση της Κυριακής (τόσα ωρομίσθια όσες ώρες εργασίας πραγματοποιήθηκαν). Δεν οφείλεται αμοιβή όμως για την ημέρα αναπληρωματικής αναπαύσεως.
Αν κατά την Κυριακή η απασχόληση υπερέβη τις 8 ώρες, η απασχόληση πέρα των 8 ωρών συνιστά υπερωρία (νόμιμη) για την οποία οφείλεται προσαύξηση 40% υπολογιζομένη στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο. Καταβαλλόμενο ωρομίσθιο για την Κυριακή είναι το προσηυξημένο ήδη κατά 75%.
4. Όσον αφορά τις συνέπειες της απουσίας ή απεργίας εμποροϋπαλλήλου από Εμπορικό Κατάστημα το οποίο θα λειτουργήση κατά την Κυριακή 16 Ιουλίου:
Ο μη προσερχόμενος για εργασία μισθωτός λόγω απεργίας ή αδικαιολογήτως, δεν δικαιούται να λάβη οποιαδήποτε πρόσθετη αμοιβή, ούτε βεβαίως αναπληρωματική ανάπαυση. Για να λάβη πλήρη τον μηνιαίο μισθό του πρέπει να προσφέρη εργασία καθ’ όλη την εβδομάδα. Αν δεν παρασχεθή εργασία κατά την ημέρα που έχει καθορισθή ως ημέρα αναπληρωματικής αναπαύσεως για τους λοιπούς μισθωτούς που απασχολήθηκαν κατά την Κυριακή 16/7 (και κατά την οποία θα αναπαυόταν και ο μισθωτός αυτός αν είχε απασχοληθή κατά την Κυριακή), ο εργοδότης δικαιούται να αφαιρέση από τον μισθό του τόσα ωρομίσθια όσες οι ώρες κατά τις οποίες υπό κανονικές συνθήκες θα απασχολείτο ο μισθωτός αυτός κατά την ημέρα της αναπληρωματικής αναπαύσεως, σύμφωνα με το άρθρο 648 ΑΚ, κατά το οποίο μισθός οφείλεται εφ’ όσον παρέχεται εργασία.
Για τις Κυριακές κατά τις οποίες είναι επιτρεπτή η λειτουργία των Εμπορικών Καταστημάτων (Νομοθεσία προ του Ν. 4753/2020-ΔΕΝ 2020 σελ. 1890, καθώς και προ των αναφερομένων ανωτέρω νομοθετημάτων) βλ. και Αλληλογραφία ΔΕΝ 2017, τεύχος 1720 σελ. 1231.
Χρυσούλα Πετίνη-Πηνιώτη
Δικηγόρος
