Τελευταία ενημέρωση 20 Δεκεμβρίου, 2023 στις 08:08 μμ
«Η ρύθμιση για τις εργάσιμες Κυριακές και η Εγκύκλιος του Υπουργείου»
Σημείωμα του Δελτίου Εργατικής Νομοθεσίας
Ανεξαρτήτως αν αρχίζη από την Δευτέρα (ΠΔ 88/89 και άρθρο 163 περ. 7 του Κώδικος Ατομικού Εργατικού Δικαίου) ή αν αρχίζη από την Κυριακή (ΒΔ 748/66 και άρθρο 202 του Κώδικος), η εβδομάδα περιέχει 6 εργάσιμες ημέρες, από Δευτέρα μέχρι και Σάββατο, στις οποίες προστίθεται η Κυριακή ως κατά κανόνα ημέρα αναπαύσεως. Έτσι εξασφαλίζεται η πρόβλεψη τόσο του ΠΔ 88/99 (άρθρο 5, όπως αντικατεστάθη με το άρθρο 3 του ΠΔ 76/2005-ΔΕΝ 1999 σελ. 831 και ΔΕΝ 2005 σελ. 890), όσο και του ΒΔ 748/66 (άρθρο 1 παρ. 3) ότι για τον μισθωτό παρέχεται καθ’ εβδομάδα συνεχής ελεύθερος χρόνος 24 ωρών από της 00.00 ή 00.01 ώρας της Κυριακής μέχρι 24.00 της ιδίας ημέρας, τόσο κατά το ΠΔ 88/99 όσο και κατά το ΒΔ 748/66.
Στις περιπτώσεις που, για τους υπαγομένους στις διατάξεις περί αργίας κατά Κυριακήν και εορτές μισθωτούς, επιτρέπεται η απασχόληση κατά την Κυριακή, είτε με διάταξη νόμου (όπως εν προκειμένω, για τα Εμπορικά Καταστήματα), κατά τις καθοριζόμενες στον Ν. 5039/23 Κυριακές (ΔΕΝ 2023 σελ. 702), είτε κατά πρόβλεψιν του ειδικού ΒΔ 748/66 (π.χ. κατ’ άρθρο 9 παρ. 3, κατόπιν αδείας της Επιθεωρήσεως Εργασίας για ωρισμένους λόγους), η επιταγή για 24ωρη ανάπαυση κατά το διάστημα από Δευτέρα ως Κυριακή δεν τηρείται, με την άδεια και την ανοχή του ίδιου του νομοθέτη, αφού η ημέρα αναπαύσεως καθιερώνεται ως εργάσιμη. Συνέπεια και αποτέλεσμα αυτού, επερχόμενο κατά την λογική μετά από το γεγονός της απασχολήσεως και όχι πριν, είναι, κατά τις διακρίσεις του άρθρου 10 του ΒΔ 748/66, είτε η χορήγηση αμοιβής στον μισθωτό (όταν η απασχόληση δεν υπερέβη τις 5 ώρες, εκτός αν ο ίδιος ο μισθωτός εζήτησε ισόχρονη ανάπαυση), είτε η χορήγηση υποχρεωτικώς μιας ολοκλήρου ημέρας αναπαύσεως κατά την εργάσιμη εβδομάδα που ακολουθεί την Κυριακή.
Τόσο στην πρώτη περίπτωση, όσο και στην δεύτερη, δεν υπήρξε, κατά το νόμο, περιθώριο χορηγήσεως 24ώρου αναπαύσεως για το 6ήμερο που καταλήγει στην Κυριακή της απασχολήσεως.
Η διάταξη του άρθρου 10 του ΒΔ 748/66 είναι ως προς την αναπληρωματική ανάπαυση η μόνη ισχύουσα σήμερα, αφού, ειδικά για τα Εμπορικά Καταστήματα, καταργήθηκε δι’ αντικαταστάσεως με την διάταξη του άρθρου 19 του Ν. 5019/23 (ΔΕΝ 2023 σελ. 414) η προγενέστερη διάταξη περί δυνατότητος χορηγήσεως της αναπληρωματικής αναπαύσεως για τις εργάσιμες Κυριακές των τακτικών εκπτώσεων κατά την προηγουμένη της Κυριακής εβδομάδα (βλ. όλη την νομοθεσία στο ΔΕΝ 2023, τεύχος 1804 σελ. 1579).
Βάσει των ανωτέρω πρέπει να ερμηνευθή και η νέα διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 16 του Ν. 4177/2023 (άρθρο 19 Ν. 5019/23) για τα Εμπορικά Καταστήματα, η οποία ορίζει τα εξής:
«4. Η απασχόληση των εργαζομένων είναι νόμιμη και αμείβεται σύμφωνα με τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που ορίζουν πρόσθετη αμοιβή για εργασία κατά τις Κυριακές. Στους εργαζομένους που απασχολούνται σε εμπορικά καταστήματα την Κυριακή (…) χορηγείται επί πλέον, υποχρεωτικά μία (1) ημέρα ανάπαυσης σε άλλη ημέρα της ίδιας εβδομάδας».
Όπως παρατηρείται, στο πρώτο εδάφιο της διατάξεως γίνεται ρητή παραπομπή στις διατάξεις της Εργατικής Νομοθεσίας (ως προς την αμοιβή της Κυριακής). Στο δεύτερο εδάφιο επιτάσσεται η χορήγηση αναπληρωματικής αναπαύσεως χωρίς να γίνεται διάκριση μεταξύ απασχολήσεως μέχρι ή άνω των πέντε ωρών, και με απλή παραπομπή, ως χρόνο χορηγήσεως «στην ίδια εβδομάδα». Όμως και η φράση «ίδια εβδομάδα» πρέπει να ερμηνευθή σύμφωνα με την κειμένη νομοθεσία (ΒΔ 748/66), ως η εβδομάδα που ακολουθεί την εργάσιμη Κυριακή.
Το Υπουργείο Εργασίας με την Εγκύκλιό του 109254/12.12.2023 δέχεται την εφαρμογή του άρθρου 10 του ΒΔ 748/66 μόνον ως προς την διάκριση της απασχολήσεως μέχρι ή άνω των 5 ωρών, ενώ απλώς «συγχωρεί», δηλαδή δέχεται «κατ’ οικονομίαν», ως παράνομη μεν, αλλά «ως διευκολύνουσα την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς κατά την εορταστική περίοδο» και «κατ’ εξαίρεσιν», την ορθή και ερειδομένη στον νόμο χορήγηση της αναπληρωματικής αναπαύσεως κατά την επομένη της Κυριακής εβδομάδα, θεωρώντας ως ορθή την μη έχουσα νομοθετικό έρεισμα χορήγηση της αναπαύσεως την προηγουμένη εργάσιμη εβδομάδα, κατά την οποία, όπως ήδη ελέχθη, ο ίδιος ο νομοθέτης εθέσπισε να μην υπάρχη περιθώριο 24ωρης αναπαύσεως, ανάγοντας την Κυριακή στην οποία καταλήγει η εβδομάδα αυτή, από ημέρα αναπαύσεως σε εργάσιμη.
Πετίνη-Πηνιώτη Χρυσούλα
Δικηγόρος
